Energietransitie stopt niet bij de gemeentegrens - april 2020

Nederland staat voor een grote opgave; in 2030 moet 49 procent van alle elektriciteit duurzaam worden opgewekt. Om daar voor te zorgen heeft het rijk aan alle dertig regio’s in Nederland gevraagd om uit te rekenen hoeveel duurzame energie er kan worden opgewekt binnen de regio. Gemeenten spelen hierin een belangrijke rol, en onderlinge samenwerking is nodig om tot een goed voorstel te komen. Reden voor de gemeenten Beuningen, Druten, West Maas en Waal en Wijchen om nauw contact te onderhouden en, waar mogelijk, samen te werken. 'Duurzaamheid houdt tenslotte niet op bij de gemeentegrens'.

Wethouders Piet de Klein (Beuningen), André Springveld (Druten), Ton de Vree (West Maas en Waal) en Titus Burgers (Wijchen) houden zich binnen de gemeenten bezig met het onderwerp duurzaamheid. Ze zijn zowel afzonderlijk als gezamenlijk bezig om de veranderingen op dat gebied binnen hun gemeente te coördineren en vorm te geven.
De vier komen sinds een aantal maanden regelmatig bij elkaar om de ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid te bespreken. Een goede inpassing van duurzame energie en warmte gaat verder dan de gemeentegrenzen, zeggen ze eensgezind. Het gaat in dat geval niet om het bouwen van energieneutrale woonwijken of het plaatsen van zonnepanelen op sportcomplexen en bedrijfspanden, maar om grootschalige opwek van zonne- en windenergie. Projecten die gevolgen hebben voor zowel de eigen áls de buurgemeenten. 'Denk alleen al aan het feit dat grootschalige opwek meer dan eens plaatsvindt op de randen van de gemeentegrond', geeft Ton de Vree aan. 'Het is goed om daarover afspraken te maken en de plaats en de uitvoering van de verschillende projecten met elkaar, en als het kan op elkaar, af te stemmen.'

Twee energieregio's 

Daarbij speelt er in het Land van Maas en Waal nog iets anders, wat goed overleg noodzakelijk maakt. Het gebied valt namelijk onder twee energieregio's. Beuningen, Druten en Wijchen behoren, met nog vijftien andere gemeenten, tot Regio Arnhem Nijmegen. West Maas en Waal valt, met zeven andere gemeenten onder het samenwerkingsverband FruitDelta Regio Rivierenland. Elke regio gaat afzonderlijk de slag met een Regionale Energiestrategie (RES), en heeft eigen doelen om aan de gewenste hoeveelheid duurzaam opgewekte energie te komen (zie kader). De te nemen maatregelen hebben echter ook gevolgen voor de aangrenzende regio. En precies dát is de reden om elkaar regelmatig te ontmoeten.

Afstemming 

'We praten elkaar bij over de ontwikkelingen en de stand van zaken en bespreken de plannen en ideeën die er zijn. Daarbij kunnen we naar elkaar kijken en van elkaar leren', aldus wethouder Titus Burgers. Ook is het goed om met elkaar ’te bekijken hoe we de grootschalige opwek van zon en wind een plek kunnen geven in het landschap. ,Daarbij gaat het niet alleen om de vraag wat de beste locatie voor die plannen is, maar ook wat de gevolgen zijn voor de omgeving.

Duurzaamheidsmaatregelen gemeenten 

Elke gemeente zet stappen om een zo groot mogelijke bijdrage te kunnen leveren aan de gestelde klimaatdoelen. In de gemeente Beuningen gaat men uit van windenergie, aangevuld met zonnevelden. De gemeente wil windmolens gaan plaatsen in het gebied ten zuiden van de A73 en de Maas en Waalweg, waar ook Wijchen plannen heeft. De gemeente Wijchen maakte al verschillende stappen op het gebied van klimaatbeleid, waaronder het bouwen van een energieneutrale en aardgasloze nieuwbouwwijk, en het energieneutraal maken van bedrijventerrein Bijsterhuizen. Ze hopen op termijn drie windmolens te kunnen neerzetten op de grens van Wijchen en Beuningen. Ook zouden ze graagminimaal 30 hectare aan zonneparken ontwikkelen.
Voor de realisatie daarvan wordt juist weer samengewerkt met Druten, waarmee het een werkorganisatie vormt. Als het aan de gemeente Druten ligt wordt ook minimaal 30 hectare aan zonneparken gerealiseerd, met bijvoorbeeld een drijvend zonnepark op de Uivermeertjes. André Springveld hoopt binnen een jaar het eerste zonnepark klaar te hebben. Wind is voorlopig geen optie voor de Drutense gemeenteraad. 'Dat er naar andere oplossingen gekeken moet worden is duidelijk, maar dat hoeven niet direct windmolens te zijn', legt hij uit. 'De ontwikkelingen op het gebied van bijvoorbeeld geothermie (aardwarmte) houden wij goed in de gaten.'
Binnen de gemeente West Maas en Waal zijn inmiddels twee zonneparken gerealiseerd, met een totale oppervlakte van 8 hectare. De parken kunnen bijna een kwart van het totale aantal huishoudens in West Maas en Waal voorzien van stroom. Hoewel de gemeente eerst geen voorstander was van  grotewindmolens in het gebied tussen de dorpen, ziet zij ook wel in dat deze oplossingen in de toekomst misschien nodig zijn. toekomst.

Omschakeling 

De energietransitie, en het aanvaarden van de  gevolgen daarvan, vergt volgens de vier wethouders een verandering in de manier van denken. 'Mensen moeten inzien dat het zo niet langer kan', legt Piet de Klein uit. 'De uitstoot van CO2 is zo groot dat het klimaat verandert en de aarde opwarmt. Het gebruik van duurzame energiebronnen, zoals bijvoorbeeld wind en zon, moet de CO2-uitstoot en die klimaatverandering zoveel mogelijk tegengaan. En wanneer je dát inziet, ga je er op een andere manier naar kijken.' Ton de Vree vult hem aan: Van de gedachte 'ik vind windturbines niet mooi', schakelt men om naar 'dit is een oplossing om verdere klimaatverandering tegen te gaan'. Juist dáarom is het zo belangrijk om mensen mee te nemen in het proces van lokale en regionale energietransitie, hen te enthousiasmeren en draagvlak te creëren. Alleen dan kunnen we de grootste stappen maken.'

Lokale projecten 

Naast grootschalige projecten, houden de vier gemeenten zich bezig met kleinschaligere projecten om het energieverbruik binnen de gemeente omlaag te brengen. Dat uit zich onder meer in het verduurzamen van scholen, dorpshuizen en gemeentelijke gebouwen.

Particulieren en ondernemers 

Voor inwoners, ondernemers, sportverenigingen en organisaties zijn er diverse regelingen om hun woning, bedrijfspand of accommodatie te verduurzamen. Middels Toekomstbestendig Wonen leningen zijn energiebesparende maatregelen en zonnepanelen tegen een scherpe rente te bekostigen. Via de Regeling Reductie Energiegebruik komt binnenkort een bijdrage voor kleinschalige duurzaamheidsmaatregelen beschikbaar. Hiermee kan men onder meer met korting de centrale verwarming laten inregelen.

Voor particuliere woningeigenaren is er de mogelijkheid om een energieadvies op maat te ontvangen en gezamenlijk isolatiemaatregelen en zonnepanelen in te kopen. Hiervoor werken de gemeenten samen met de partijen Winst uit je Woning (Beuningen/Wijchen) en Susteen (Druten). Winst uit je Woning is in beide gemeenten al gestart. Susteen begint in Druten als de coronamaatregelen voorbij zijn. West Maas en Waal biedt inwoners tegen een gereduceerd bedrag een woningscan aan en biedt ondernemers de mogelijkheid hun 'dak te verzilveren' door tegen een aantrekkelijk tarief zonnepanelen te plaatsen. De gemeentelijke energieloketten bieden informatie over de verschillende regelingen en mogelijkheden.

Regionale Energie Strategie (RES)

Om de klimaatverandering te stoppen heeft Nederland als doel om tussen nu en 2030 de CO2-uitstoot met 49 procent te verminderen. Om dat doel te bereiken zijn alle dertig regio's in Nederland aan de slag gegaan met de Regionale Energiestrategie (RES). Binnen de regio wordt onderzocht waar en hoe het best duurzame elektriciteit op land (wind en zon) opgewekt kan worden. Maar ook welke warmtebronnen te gebruiken zijn zodat wijken en gebouwen van het aardgas af kunnen. Waar is ruimte en hoeveel? Zijn de plekken maatschappelijk gezien acceptabel en financieel haalbaar? In een Regionale Energiestrategie (RES) beschrijft elke energieregio zijn eigen keuzes. Het Nationaal Programma RES ondersteunt de regio's bij het maken van de RES.
 

Lees het hele artikel in de Maas & Waler.